Czy bez arabskiego srebra nie byłoby państwa polskiego?
Przez około 300 lat miliony arabskich, a następnie niemieckich i anglosaskich monet docierały do Europy Wschodniej i Północnej, wpływając istotnie zarówno na ekonomiczny, jak i na społeczno-polityczny rozwój tych obszarów. Srebro stało się wtedy strategicznym instrumentem władzy, który Piastowie oraz inne kształtujące się dynastie chciały poddać swojej kontroli czy nawet zmonopolizować. Gromadzenie i dystrybucja kruszców pozwalały opłacić drużyny wojowników i pozyskać politycznych klientów, służyły więc konsolidacji i stabilizacji panowania. W związku z tym pojawia się wiele pytań: jak potrzeba zdobycia dóbr i niewolników, których można było wymienić na srebro, stymulowała ekspansję wczesnych państw? W jakim zakresie nowe dynastie ściągały trybuty już w formie kruszcu? I w końcu, jak reagowały one na przesunięcia zasięgu importu monet oraz jego załamania? Autor bada temat w szerokiej perspektywie chronologicznej i geograficznej na podstawie skarbów, źródeł pisanych oraz archeologicznych wykopalisk. Analiza materiału sugeruje, że geneza państw w Europie Środkowej i Wschodniej daje się wyjaśnić tylko przy uwzględnieniu (trans)kontynentalnych powiązań i kontaktów. Monografia naukowa powstała w Niemieckim Instytucie Historycznym w Warszawie i stała się podstawą habilitacji autora na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Gottfrieda Wilhelma Leibniza w Hanowerze. Jej pierwsze wydanie ukazało się w języku niemieckim w 2014 r. w Wiesbaden nakładem wydawnictwa Otto Harrassowitz.
Teraz spis treści
Podziękowania 9 Rozdział 1 11 Zarys problemu 11 Rozdział 2 17 Stan badań, źródła i metoda 17 2.1. Rynek, władza czy magia? Kontrowersje monetarne 17 2.2. Co należy zbadać i w jaki sposób? 22 Rozdział 3 27 Arabski system handlu dalekosiężnego i jego peryferie 27 3.1. Ogólne konteksty 27 3.2. Chronologia interakcji z Północą 32 3.2.1. Faza I (od 786/787 do 839/840) 32 3.2.2. Faza II (od 840/841 do 896/897) 40 3.2.3. Faza III (od 900 do 989/990) 46 3.2.4. Faza IV (od 990 do ok. 1020) 53 3.3. Geografia mennictwa 56 3.3.1. Faza I (od 786/787 do 839/840) 56 3.3.2. Faza II (od 840/841 do 896/897) 60 3.3.3. Faza III (od 900 do 989/990) 61 3.3.4. Faza IV (od 990 do ok. 1020) 65 3.4. Kwantyfikacja strumieni srebra 66 3.4.1. Faza I (od 786/787 do 839/840) 66 3.4.2. Faza II (od 840/841 do 896/897) 66 3.4.3. Faza III (od 900 do 989/990) 67 3.4.4. Faza IV (od 990 do ok. 1020) 69 Rozdział 4 71 Geografia arabskich strumieni srebra i ich funkcje: Faza I (od 786/787 do 839/840) – Pax Chasarica, „Rhos” i wieloetniczne społeczności na południowym wybrzeżu Morza Bałtyckiego 71 4.1. Strefa wpływów kaganatu chazarskiego 71 4.2. Strefa wpływów Rusów 84 4.3. Emporia handlowe na południowym wybrzeżu Morza Bałtyckiego 90 4.4. Gotlandia i Szwecja lądowa między kalifatem a imperium karolińskim 98 Rozdział 5 105 Geografia arabskich strumieni srebra i ich funkcje: Faza II (od 840/841 do 896/897) – wodzowie, „królowie morscy” i ekspansja wikingów albo przesunięcie na Północ 105 5.1. Strefa wpływów kaganatu chazarskiego 105 5.2. Strefa wpływów Rusi 112 5.3. Świat wokół Morza Bałtyckiego i Morza Północnego 116 5.4. Wschodnia Polska 140 Dygresja: Dlaczego w IX w. arabskie srebro nie docierało do Wielkopolski? 141 Rozdział 6 144 Geografia arabskich strumieni srebra i ich funkcje: Faza III (od 900 do 989/990) – rynki, magia i nowe ośrodki władzy 144 6.1. Makroanaliza znalezisk na wschodnioeuropejskich peryferiach 144 6.1.1. Bułgarzy kamscy i daleka Północ 147 6.1.2. Ruś nadbałtycka 151 6.1.3. Ruś Kijowska i kaganat 156 6.1.4. Bałtowie i Finowie nadbałtyccy 165 6.1.5. Gotlandia i Szwecja lądowa 166 6.1.6. Południowo-zachodnie wybrzeże Bałtyku, tereny Słowian połabskich i Wyspy Brytyjskie 173 6.1.7. Drogi lądowe na osi Wschód–Zachód 180 6.2. Nowe sieci handlu arabskiego a kariera Piastów 190 6.2.1. Rola Wolina 190 6.2.2. Przekierowanie strumieni srebra do Wielkopolski i kształtowanie się władzy Piastów 195 Rozdział 7 226 Geografia arabskich i zachodnich strumieni srebra i ich funkcje: Faza IV (od 990 do ok. 1020) – kryzys czy stabilizacja? Załamanie arabskiego eksportu dirhemów i reorientacja na zachodnią Europę 226 7.1. Zanik arabskiego strumienia srebra i jego konsekwencje dla peryferii 226 7.1.1. Ruś 231 7.1.2. Skandynawia i południowe wybrzeże Bałtyku 236 7.2. Kryzys dopływu arabskiego srebra a Piastowie 244 7.3. Makroanaliza reorientacji strumieni monet do zachodniej Europy 257 Rozdział 8 270 Geografia zachodnich strumieni srebra i ich funkcje: Faza V (od ok. 1020 do ok. 1060) – państwo Piastów w późnej epoce i ekumenie wikingów 270 8.1. Niemiecko-angielski system handlu dalekosiężnego i jego peryferie 270 8.1.1. Ogólne konteksty 270 8.1.2. Chronologia strumieni srebra i geografia mennictwa 274 8.1.3. Kwantyfikacja strumieni srebra 284 8.2. Makroanaliza zachodnich znalezisk monetarnych na wschodnioeuropejskich peryferiach 285 8.3. Państwo Piastów między polityczno-fiskalnym przeciążeniem, załamaniem a odnową 291 Rozdział 9 300 Ostatnie strumienie srebra, mennictwo rodzime i przebudowa państwa piastowskiego ok. 1060–ok. 1100 300 9.1. Geografia późnych strumieni srebra i ich funkcje 300 9.2. Piastowie między denarem krzyżowym a rodzimą monetą 306 9.3. Załamanie napływu saskiego srebra – czynniki wewnętrzne czy zewnętrzne? 325 9.4. Łup czy rynek i dziesięcina? – Państwo Piastów na tle systemów trybutalnych w północno-wschodniej i środkowo-wschodniej Europie na początku XII w. Spojrzenie panoramiczne 327 Podsumowanie 334 Aneksy 341 Skróty zastosowane w przypisach, aneksach i w bibliografii 369 Bibliografia 370 Indeks osób 413 Spis map 424 Summary 425
Handel i pieniądz są dzisiaj powszechnie uważane nie tylko za jeden z głównych łączników w rozwoju międzynarodowym, ale i za pierwszorzędne czynniki cywilizacji. Tymczasem w nauce nie tylko naszej, ale i zachodnio-europejskiej ta strona dziejów jest dotąd jeszcze bardzo zaniedbana. Nie dosyć jest wykazać wpływ i znaczenie pieniądza w dziejach. Należy jeszcze wyśledzić źródła jego przypływu oraz znaleźć kierunek i cel odpływu, a o tym pouczają nas dzieje handlu.
Chociaż rozwój handlu zależy w pierwszym rzędzie od danych stosunków miejscowych – a więc od stanu zagospodarowania kraju i od stopnia uświadomienia społeczeństwa, jak też jego organizacji handlowej, to jednak w żadnym innym zakresie nie wywierają na życie ekonomiczne takiego wpływu czynniki postronne, jak w zakresie handlu. Należą tutaj rynki obce, podaż i popyt zagraniczny, ogólny kierunek dróg handlowych, ilość w obiegu pieniądza – słowem to wszystko, co składa się na tzw. koniunkturę handlową.
Stąd też i handel należy zawsze do dziejów stosunków międzynarodowych. Ale też i na odwrót, jak siła oręża w czasie wojny, tak w czasie pokoju miernikiem siły społeczeństwa jest jego ekspansja handlowa. Dlatego też na licznych przykładach z dziejów można stwierdzić, że podboje wojenne i podboje ekonomiczne są to nierozłączne i nierozdzielne zjawiska w zakresie wzrostu i upadku narodów.
Jak się niniejszy problemat przedstawia w dziejach Polski? I tutaj, aby odpowiedzieć na powyższe zadanie, nie dosyć jest ograniczyć się do terenu stosunków ściśle polskich. Trzeba także odnieść je do sytuacji międzynarodowej. Tak pojęte zagadnienie ekspansji handlowej obraca się około pewnego ogniska geograficznego. Ogniskiem tym w nowszych czasach dla Polski jest morze Bałtyckie. Dzieli je ona wraz z innymi otaczającymi go krajami.
Z czasem sfera oddziaływania handlowego rozszerza się i zatacza coraz dalsze kręgi, posuwając się aż po morze Białe na północy. Ale zawsze obejmuje dwa narody i dwa państwa terytorialnie ze sobą zbliżone Moskwę i Polskę. Pod tą ostatnią naturalnie rozumie się nie tylko ziemie Korony, ale i złączone z nią Prusy, Inflanty i Litwę. Dania i Szwecja pod względem handlowym tworzą swój odrębny kompleks geograficzny.
Moskwa i Polska – te dwa kraje nie przypadkowo wchodzą w sferę jednego i tego samego zagadnienia międzynarodowego. Jeżeli są ogniskiem tych samych krzyżujących się wpływów handlowych z natury swego położenia geograficznego, to tym samym musiała między nimi powstać rywalizacja. Jak na terenie politycznym, tak samo i ekonomicznym państwa te starły się ze sobą, mniejsza o to, czy jedno, czy też drugie miało chwilową przewagę, i który z tych czynników, polityczny, czy też ekonomiczny rozstrzygnął w walce. Dość stwierdzić, iż już w XVI w. podkład tej walki był ekonomiczny, że chodziło w niej o handel, czyli o zetknięcie się bezpośrednie z Europą, że zwycięstwo polskie nad Moskwą było nie tylko czynem polityki, ale i usunięciem konkurenta ekonomicznego, tak samo jak ewentualny rozbiór Moskwy przez Polskę i Szwecję otwierał widoki na podział łupu handlowego między rywalizującymi ze sobą narodami zachodniej Europy.
W czasach, kiedy się zawiązuje powyższe zagadnienie dziejowe, północno-wschodnia Europa jest dopiero tylko terenem ekspansji i podboju handlowego dla narodów zachodnio-europejskich, które jedynie prowadzą czynną politykę ekonomiczną. Moskwa przez cały wiek XVI i XVII jest krajem ekonomicznie biernym w handlu wielkoświatowym. Polska przedstawia ze względu na stosunek swej do Zachodu jednostkę ekonomicznie czynną przez swój spław zbożowy, chociaż co do wschodu rola jej jest jeszcze głównie bierną (przywóz obcy ze wschodu).
Tym sposobem stosunek, jaki się zawiązał w drugiej połowie XVI i pierwszej XVII w. między Rzeczpospolitą a Europą zachodnią, stał się źródłem jej olbrzymiego wzrostu i rozwoju ekonomicznego – co prawda li tylko w zakresie gospodarki rolnej ekstensywnej: wywóz zboża za granicę. Moskwa, aczkolwiek siła ekonomicznie bierna, była groźnym współzawodnikiem dla swego obszaru i bogactw przyrodzonych mniej więcej tej samej natury, które posiadała i Polska. Dlatego otwarcie dostępu dla handlu Europy z Moskwą było ciosem zabójczym dla rozwoju ekonomicznego Polski.
Jako teren eksploatacji i rynek zbytu, Moskwa i Polska były to wartości równorzędne dla narodów zachodnio-europejskich. Dwa z nich najpotężniejsze i najruchliwsze, Holandia i Anglia, stanowią głównych odbiorców dla Polski. Za to chwila, gdy zamiast Polski poczynają zwracać się do Moskwy, jest zaczątkiem grożącego upadku handlu zamorskiego Rzeczpospolitej. Kolej ta nie idzie prawidłowo, gdyż wszystkie narody zachodnioeuropejskie, zarówno Holendrzy, jak Anglicy, Niemcy oraz Włosi biorą udział w handlu z Moskwą i Polską.
Na jedno tylko trzeba zwrócić uwagę, że Niemcy, zwłaszcza północne, czyli tzw. Hanza, z dawna są związane całym swym rozwojem gospodarczym z rynkiem północnym moskiewskim, naprzód przez Nowogród, później przez porty inflanckie, a na ostatku przez żeglugę narewską.
I dlatego moment ów XVI-XVII w. jest tak ważny, gdyż owa rywalizacja gospodarcza dwóch państw na północy Moskwy i Polski ma swój równoważnik w rywalizacji handlowej na zachodzie Anglii i Niemiec. Dzieje tej rywalizacji zahaczają bezpośrednio o dzieje Polski, wyświetlają ową rolę pomocniczą, jaką Polska odegrała w walce ekonomicznej między Niemcami a Anglią, a po wtóre rzucają światło na całkiem nieznane początki ekspansji handlowej Anglii, która się dokonała na morzem Bałtyckim. Wpływ zaś tego zwycięstwa Anglii pod względem ekonomicznym był nieobliczalnej doniosłości, jak o tym świadczą dzieje polityczne Europy w ciągu trzech ostatnich stuleci, gdyż Niemcy straciwszy rynek moskiewski, musiały zrezygnować ze swej przodującej roli pod względem handlowym, a tak samo ustąpiły z areny dziejów Europy, jako czynnik pierwszorzędnej doniosłości na polu międzynarodowym.
Te kwestie handlowe i ekonomiczne torują drogę wielkiej polityce. Moskwę wciągają one po raz pierwszy w zakres spraw europejskich tak dalece, iż na przykładach poselstw kupieckich można by wskazać nawiązanie pierwszych jej stosunków dyplomatycznych z takimi państwami, jak z Anglią, Holandią, Francją, nie mówiąc już o dworach drobnych książątek północno-niemieckich.
Ważniejsze od tego jest, iż w samym zaraniu stosunków z Zachodem Moskwa występuje, jako przedstawicielka Azji i europejskiego Wschodu, dokąd ekspansja Zachodu stara się dotrzeć wszelkimi sposobami, a nie najmniej i drogą na Moskwę. Turcja, Persja, Armenia, Buchara i Chiwa, nie mówiąc już o dalekich Chinach i starożytnych Indiach – oto cele, dokąd zdąża Europa zachodnia w pogoni za zyskiem kupieckim. Na tej drodze Moskwa staje się od połowy XVII w. przedmiotem rachuby ekonomicznej dla mocarstw zachodnio-europejskich, które z biegiem czasu musiały ją wciągnąć także w swe rachuby polityczne.
Drogi z Moskwy na Wschód pozostały się dla Europy na długo jeszcze zamknięte i niedostępne. Ale problem ekspansji handlowej azjatyckiej mieści się już na progu historii Rosji nowoczesnej. Zamknąwszy tę drogę dla Europy na wschód, Moskwa przygotowuje sobie chwilę i sposobność do ekspansji politycznej w głąb Azji. I jeśli w tych kwestiach ekonomiczno-handlowych lub narodowo-politycznych ubiegłych wieków odzywa się jakby echo tych walk i zapasów, jakie rozbrzmiewają w dzisiejszych czasach, to jest to tylko dowód, że podbój świata czy to orężny, czy ekonomiczny, jak również dzieje ekspansji narodowych nie są to kwestie dni, ani nawet pokoleń, lecz wyniki pracy całych stuleci.
Ci, których kolorowy pociąg z napisem „ transformacja” powiózł wesoło daleko w przód, nie są w stanie po prawie trzech dekadach zrozumieć, że ta sama zmiana zostawiła daleko w tyle setki tysięcy czy miliony ludzi, z większych i małych ośrodków. Nikogo z beneficjentów sytuacji nie interesowały losy pana Heńka z prywatyzowanej huty, pani Marioli z niepotrzebnego nagle osiedlowego magla czy pana Zdzisława z zamykanej odlewni. Po co, skoro kolorowy pociąg pędził przed siebie w stronę Europy, a żeby z niego nie wypaść, trzeba było mocno trzymać się na zakrętach? Trudno odwracać się w pędzie.
Plan Balcerowicza był wyrokiem śmierci dla mniejszych ośrodków. Życie, które od przedwojnia toczyło się wokół kopalni, huty, odlewni czy wytwórni, kilka razy zamigotało i przygasło. Z ust do ust powtarzano mantrę – sprzedać, sprzedać, najlepiej z zyskiem. Czyim? Na pewno nie tych, o których jest ta historia.
Magdalena Okraska opisuje Zagłębie Dąbrowskie – wyludnione po likwidacji fabryk miasta, ruiny zakładów, zdewastowane centra i opuszczonych ludzi.
Na ziemi jałowej, niczyjej, gdzieś pomiędzy Śląskiem a Małopolską.
Najważniejsza zaś gawęda dotycząca jest „duchowości” Piłsudskiego dotyczyła momentu jego narodzin. Oto w pamiętnikach jego żony Aleksandry znajdujemy fragment, w którym mówi on o tym, że kiedy matka wydawała go na świat, w mroźny grudniowy dzień, nad domem Piłsudskich w Zułowie przeleciał duch Napoleona Bonaparte. Piłsudski powtarzał tę opowieść dość często i mawiał, że to dzięki temu iż duch Napoleona spojrzał nań w momencie narodzin, ma on te niezwykłe zdolności wojskowe. Pomińmy fakt rzeczywistych zdolności wojskowych Józefa Piłsudskiego oraz zdolności wojskowych w ogóle. Jest to mniej istotny aspekt sprawy. O wiele ważniejsze jest to, kto Piłsudskiemu ową gawędę podsunął i w którym momencie jego życia się to stało. Nie uzyskamy niestety odpowiedzi na to pytanie, ale pamiętać musimy, że Józef Piłsudski był młodzieńcem introwertycznym, skłonnym do zagłębiania się we własne emocje i łatwo ulegającym żywym i ekscytującym opowieściom. W czasach zaś, na które przypadła jego młodość, zjawiska metampsychiczne były codziennością i omawiano jest szeroko, najszerzej zaś w kołach sympatyzujących z socjalizmem. Gawęda Piłsudskiego o Napoleonie ma naprawdę ciekawy początek. Oto duch Bonapartego obudził się w swoim mauzoleum, w Pałacu Inwalidów w Paryżu i postanowił zobaczyć szlak, którym jego wielka armia zmierzała ku Moskwie. W tym celu pofrunął na Litwę, nie zważając na grudniowe niepogody i zimno. Duchy wszak nie odczuwają chłodu, a wicher pewnie je nawet ekscytuje. I wtedy właśnie lecąc nad dachami litewskich dworów zajrzał wprost w oczy maleńkiego Ziuka, i tchnął może nawet na niego, przez co ten nabrał cech zupełnie niezwykłych. Oczywiście, ktoś może sobie taką historię wymyślić i podawać ją potem towarzystwu przy kawie, ale w przypadku Piłsudskiego, było to uporczywe, momentami nachalne.
Fragment rozdziału „O duchowości katolickiej, socjalistycznej i piłsudskiej”
Formacje polskie w Rosji, o których opowiada ten album, inaczej niż legiony galicyjskie, nie miały łatwego startu, ale także później, przez kolejne lata, musiały zmagać się z trudnościami i nieufnością ze strony rosyjskich sfer politycznych i czynników wojskowych.
Początkowo zabraniano im używania polskich symboli narodowych, a wielu wyższych dowódców rosyjskich nie uznawało nawet ich polskiego charakteru, nazywając je nie „polskimi”, lecz „poleskimi”, chociaż żołnierze polscy walczyli dzielnie, wierząc, że z dwojga złego to Niemcy pozostają – mimo wszystko – większym i groźniejszym wrogiem sprawy polskiej.
Białe Legiony, jak je potocznie nazwano jeszcze w 1914 r., miały jednak wiele szczęścia do kadry dowódczej: oddelegowani przez rosyjskie sztaby oficerowie, zawodowi żołnierze carskiej armii, okazali się w zdecydowanej większości nie tylko szczerymi Polakami i patriotami, ale także dobrymi taktykami, którzy w czasie walk nie zawiedli nawet w najtrudniejszych sytuacjach.
Niniejszy album ma przywrócić pamięć o tych formacjach i tworzących je ludziach. Zadanie to tym istotniejsze, że Białe Legiony (w przeciwieństwie do Legionów galicyjskich) nie doczekały się tego rodzaju upamiętnienia. Formacje polskie w Rosji były zawsze traktowane po macoszemu, spychane na dalszy plan, pisano o nich niechętnie i bardzo niewiele. Mamy nadzieję, że niniejsza praca, wydana z okazji stulecia odzyskania niepodległości, stanie się impulsem, by zmienić ten stan rzeczy.
Jest to książka popularnonaukowa, dotycząca komunikacji międzyludzkiej i uobecniającej się w tej komunikacji duchowej przestrzeni błogosławieństwa. Autorka opisuje swoje doświadczenia w pracy edukacyjnej i sferze osobistej. Dotyczą one prowadzenia warsztatów umiejętności wychowawczych dla rodziców i wychowawców wg A. Faber, E. Mazlish i są opisane przez świadectwa, wypowiedzi 83 uczestników tych warsztatów; a także pomocy ludziom w rozwiązywaniu konfliktów poprzez komunikację empatyczna, asertywną, według „Porozumienia bez Przemocy” M. Rosenberga i wg metody Kręgów Naprawczych. Wydobywa duchowy aspekt komunikacji jako przestrzeni urzeczywistniania się wartości – otwartości, akceptacji, porozumienia, pojednania, pokoju, przyjaźni, miłości. Uwypukla znaczenie tych wartości w praktykowaniu wiary chrześcijańskiej, przytaczając wypowiedzi teologów: ks. K. Grzywocza, ks. Z. Wądrzyka, o. J. Witko, innych, wskazujące na budowanie więzi międzyludzkich jako na najważniejsze zadanie chrześcijańskie.
Wstęp do książki napisał ks. prof. Stanisław Warzeszak, który jako proboszcz wspomagał Autorkę w działalności edukacyjnej, widząc w tym pozytywną syntezę religii i nauk humanistycznych, wiary i życia. Książka jest pomocna dla rodziców, wychowawców i wszystkich, którzy chcą budować zdrowe i szczęśliwe relacje osobowe.
„Kapitał” Marksa jest potrzebny do tego, aby się na niego powoływać, a nie aby go obiektywnie studiować. To samo odnosi sie do tzw. „Federal Reserve Act” oddającego prawo do wypuszczania monety w Stanach Zjednoczonych grupie prywatnych banków, tzw. Bankom Federalnym, a więc w praktyce wielkim spekulantom finansowym. Obejmuje on cztery tysiące stron druku, a prezydent Wilson przeforsował go przez kongres, znając jego treść tylko ze sprawozdań swoich doradców finansowych, a przede wszystkim znanego nam pułkownika House’a – Żyda z pochodzenia. Czy wielu ludzi w Ameryce, czy też poza Ameryką, zna treść tego aktu, od którego zależy wartość dolara i ich dobrobyt? Czy znają go przede wszystkim ci, którzy przyjmują tego dolara jako wynagrodzenie za swoją pracę? A pomimo to jest on obowiązującym prawem i wydaje gospodarkę Stanów Zjednoczonych w ręce nieznanych spekulantów. To jest ta metoda drukowanej kurtyny, przez którą niepodobna się się przebić przeciętnemu człowiekowi.(…)
Wracając do polemiki pomiędzy lekarzami królewskimi, to kurtyna ta jest tym trudniejsza do przebicia, że nie jest zawarta w jakimś tomie czy tomach – w każdym razie nie wiadomo mi o tym, aby została w ten sposób opublikowana. Poszczególne jej części są porozrzucane po rozmaitych bibliotekach, niektóre w ogóle trudno osiągalne – jak się na to skarżą historycy – a ponieważ jedno pisemko przeczy drugiemu, dojście do jakiejś ostatecznej konkluzji staje się w ogóle niemożliwe. Nie można się też dziwić, że z tego galimatiasu nie da się nawet wyłowić takiego – zdawałoby się prostego szczegółu, czy Simonius był, czy też nie był obecny przy sekcji zwłok króla. Prof. Szumowski twierdzi, nie informując zresztą czytelnika, na jakiej podstawie, że Simonius nie był przy niej obecny, a jednak cytuje opis jej przebiegu z pisma Simoniusa „Stefani Regis sanitas, vita medica aegritudo, mors”, wyjaśniając, że Simonius wiedział o sekcji tylko z opowiadania.
Listy św. Jana Apostoła – które są fragmentem Apokalipsy – do Siedmiu Kościołów Azji, siedmiu wspólnot, są skierowane do chrześcijan przeżywających rozczarowanie, że w świecie zbawionym przez Chrystusa wciąż istnieje wiele zamętu oraz grzechów i wypieranie się wiary. To, co dzisiaj dzieje się w Kościele, ma liczne precedensy w przeszłości, również najdalszej, sięgającej samych jego początków, której świadectwa znajdujemy w Nowym Testamencie.
Przedstawiając rozpowszechnianie się wiary w Jezusa Chrystusa i wielki entuzjazm, jaki towarzyszył jej przyjmowaniu, autorzy Nowego Testamentu nie pomijają trudności i sprzeciwów, na jakie napotykała. W spojrzeniu na Kościół nie można poprzestać na czysto ludzkich kategoriach i ocenach, bo nie wyczerpują one jego istoty i rzeczywistej tożsamości.
Wychodząc od własnego doświadczenia życiowego, św. Jan podkreśla potrzebę wytrwałości jako cnoty, której najbliższa jest cierpliwość. W obliczu prześladowań, jakie spadają na chrześcijan, nie można tracić ducha. Podstawę niezachwianej nadziei stanowi wiara w Jezusa Chrystusa – ukrzyżowanego i zmartwychwstałego. To ona pomaga przezwyciężać wszystkie przeciwności i prowadzić dobre życie jako zadatek życia wiecznego. Zapis przekazanego orędzia, pozostając w duchu tradycji prorockiej, z której wyrosły księgi święte, jest przeznaczony dla obecnego pokolenia, a także dla wszystkich pokoleń chrześcijan, bo sytuacja z początków Kościoła będzie się powtarzała.
Jak Matka Boska własnoręcznie opóźniła wybuch I Wojny Światowej? Rok 1877. Wschodnie narody Europy wstrzymują oddech przed burzą wojny na horyzoncie. Dwoje zaborców pręży mięśnie, jawnie zbierając armie na granicy. Nagle, między tryby wojennej maszyny wpada ziarnko piasku. W małej wsi pod mazurskim Olsztynem, zwanej Gietrzwałdem, dwojgu polskich dziewczynek objawia się Matka Boża. Przemawia do nich w ojczystym języku, wydając instrukcje, które młode polski wypełniają z godnym podziwu zapałem. Wiadomość o Matce Bożej w Gietrzwałdzie niesie się niczym łódź uciekająca na falach przed sztormem. Wierni biją do Gietrzwałdu w dziesiątkach, setkach, by zobaczyć miejsce, gdzie Maryja pojawiła się na ziemi… Jest to oczywiście prosta – a mimo to przemilczana – wersja wydarzeń ówczesnych dni. Summa Summarum objawienia Maryi w Gietrzwałdzie była bliska mieszkańcom okolic tejże wsi od lat; dziś reszcie świata te nieznane konteksty geopolityczne wyjawia Grzegorz Braun. W książce Gietrzwałd 1877 przygląda się temu, jak Matka Boża samojedna przyczyniła się do ogromnych zmian w teatrze Europy początku XX wieku.
„Będzie to, ni mniej, ni więcej, opowiadanie o »niedoszłym« powstaniu – i »odwołanej« wojnie światowej. I o tym, jak jednego i drugiego na raz, genialnym w swej prostocie posunięciem strategicznym, dokonała Najświętsza Maryja Panna w Gietrzwałdzie, w 1877 roku. Rzecz trudna dla narratora – ze względu na wielopoziomową komplikację materii. I wcale niełatwa, uprzedzam, dla odbiorcy – ze względu na to, jak dalece sprawy, o których mowa, pozostają nieobecne w powszechnej świadomości, także, a może przede wszystkim zawodowych »panów od historii«.”
Album poświęcony jest życiu, karierze muzycznej, działalności społecznej i politycznej Ignacego Jana Paderewskiego polskiego pianisty, kompozytora, działacza niepodległościowego, męża stanu, polityka, premiera i ministra spraw zewnętrznych II RP. Bogato ilustrowany obrazami, grafikami, karykaturami, zdjęciami, kopiami listów, pism urzędowych i artykułów prasowych, w tym w dużej mierze zagranicznych, utrzymany został w układzie tematycznym.
W koszyku produktów: 0.
Wartość: 0,00 zł.
